Maaşı Ödenmeyen İşçinin Hakları

Maaşı ödenmeyen işçinin hakları, maaşı ödenmeye işçi ne yapmalı? Bu konuya geçmeden önce ücret ve ücretin ödenmesi ile ilgili kurallara değinmemiz gerekmektedir.

İş sözleşmelerinde işverenin temel borcu ” işçiye ücret ödeme” borcudur. Ücret genel olarak toplu iş sözleşmesi veya bireysel iş sözleşmesi ile belirlenebilir. Ödeme biçimi açısından da zamana göre ( aylık, haftalık vs), parça başına ( verime) ya da her ikisi birden değerlendirilen karma sistem ( süre ve verim) şeklinde üçlü bir ayrım vardır. Ücret ile kastedilen hem asıl ücret (işçiye bir iş karşılığında para ile ödenen tutar) hem de ek ücretlerdir. “Prim, komisyon, ikramiye, iş gezisi giderleri, kardan pay alma” ek ücretlere örnek verilebilir.

Ücretin Ödenmesi ile İlgili Kurallar

1. Ücret en geç ayda bir en erken de haftada bir ödenir.
2. On veya daha fazla işçinin çalıştığı işyerlerinde işçilerin ücretleri banka vasıtasıyla ödenir.
3. Burada çalışanlar hariç, meyhane vb. eğlence yerleri, perakende mal satan dükkân ve mağazalarda ücret ödemesi yapılamaz.
4. Bono, kuponla veya yurtta geçerli parayı temsil ettiği iddia olunan bir senetle veya diğer herhangi bir şekilde ücret ödemesi yapılamaz.

Ücretin Ödenmemesi/Geç Ödenmesi Tespiti Nasıl Yapılır?

Ücretin ödenmemesinden bahsedebilmek için öncelikle ,ücretin ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden olmaksızın ödenmemesi gerekir. İşverenin ekonomik sıkıntıları mücbir sebep sayılamaz. Mücbir ( zorunlu) sebepten bahsedebilmek için işverenin iradesi dışında , kaçınılmaz ve öngörülemez sebeplerin olması gerekir. Yangın, deprem, sel, hastalık bu zorunlu sebeplere örnek verilebilir. Ayrıca ücretin ödendiğinin ispat yükü işveren üzerindedir. Ücretin ödendiğini yazılı olarak ispatlamak mecburiyetindedir. İşçi ise iddiasını her türlü delille ispatlayabilir.

Maaşı Zamanında Ödenmeyen İşçinin Hakları

1) Herhangi bir mücbir sebep yokken 20 gün içinde ücreti ödenmeyen işçi “iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınma” hakkına sahiptir. İşçilerin bu kişisel kararlarına dayanan çalışmama durumu sayısal olarak ne kadar çok olursa olsun ( ister bir ister elli işçi çalışmaktan kaçınmış olsun) bu durum grev olarak değerlendirilemez.

Gününde ödenmeyen ücret için ( prim, ikramiye, fazla mesai ücreti vs. hepsi dâhil ) mevduata uygulanan en yüksek faiz uygulanacaktır. Faiz oranı hesabı bakımından gecikme süresi ayrıca dikkate alınacaktır. İşçinin ücretinin bir ay ödenmemesi ile üç ay ödenmemesi hallerinde uygulanacak en yüksek faiz oranı da değişecektir. İş hayatı bakımından işçinin bu talebi pek de olumlu sonuçlanmadığından çoğunlukla dava yoluna gidilmektedir.

Çalışanların maaşlarının ödenmemesi sebebiyle çalışmaktan kaçınmaları sebebiyle;

•    -İş sözleşmeleri feshedilemez.
•    -Yerine yeni işçi alınamaz.
•    -Bu işler başkalarına yaptırılamaz.

Ancak bu durumda işçinin de dikkat etmesi gereken bir takım hususlar vardır. İşverenin ücret ödemede gecikmesinde işçiye ödeyeceği ücret bakımından yapılacak hesaplamada,

•   -İşçi bu dönemde başka bir işte çalışmışsa oradan aldığı ücret,
•   -Tasarruf ettiği para (Örneğin, işe gelmediği için yol parası harcamaması)
•   -Kazanmaktan kaçındığı para miktarında bir indirim yapılacaktır.

2) İş Kanunu md. 24 gereğince, işveren tarafından işçinin maaşı kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya maaşı ödenmezse, ihbar tazminatı bildirim süresini beklemeksizin istifa edebilir. Bu durum sadece ücretin – maaşın ödenmemesi veya eksik ödenmesi değil geç ödenmesi halinde de geçerli olacaktır. Kanun burada çoğunlukla tek geçim kaynağı aldığı ücret olan işçiyi korumayı amaçlamıştır.

Haklı nedenle derhal fesih halinde işçi ücret, sözleşme ve kanundan doğan kıdem tazminatı, ücret alacağını ve varsa diğer  vesair tüm haklarını talep edebilecektir. Ayrıca işverenin bu davranışı işçiyi bir zarara uğratmışsa bunun tazminini de isteyebilecektir. Son olarak işçinin bu iş yerinde en az bir yıllık bir çalışması söz konusu ise  kıdem tazminatına da hak kazanacaktır. İşçinin dava açmadan önce ihtarname göndermesi daha uygun olacaktır. Bu konuda bir avukat ile iletişime geçmesi yerinde olur.

İşçinin Hak ve Talepleri Bakımından Zamanaşımı

İşçinin ücretleri/maaşları kaynaklı zamanaşımı beş yıldır. Beş yıllık süre her bir ücret dönemi için ayrıca hesaplanacaktır. Yani iş akdinin son bulduğu tarih değil ücretin ödenmesi gereken tarih esas alınacaktır.2009-2016 tarihleri arasında bir işyerinde çalışan işçi geriye dönük olarak 2016, 2015, 2014, 2013 ve 2012 dönemlerindeki ücretlerini talep edebilecektir. Bu beş yıllık sürenin dışında kalan 2009, 2010 ve 2011 dönemine ait ücret alacakları zamanaşımına uğrayacaktır.

Tazminat alacakları bakımından süre on yıl olarak belirlenmiştir. İhbar ve kıdem tazminatı alacaklarının  talep edilebileceği ve on yıllık zamanaşımı süresinin işlemeye başladığı tarih, iş sözleşmesinin feshi tarihidir.

Maaşım ödenmiyor ne yapabilirim? Maaşım geç yatıyor haklarım neler? Maaşın ödenmemesi durumunda tazminat alabilir miyim? Maaşı ödenmeyen işçi nereye başvurmalı? gibi sorular ile karşılaşıyorsanız online danışma bölümünden iletişime geçebilirsiniz. Maaşın ödenmemesi veya geç ödenmesi durumunda işçilerin hakları.

Düzenleme : Sayfa aşağısında onlarca yorum ve cevap oldu. Mutlaka sizin sorunuzla alakalı bir soru cevap durumu mümkündür. Bu bakımdan yorumları okumanızı rica ediyorum. Dava açmak için bize ulaşabilirsiniz veya sorunuz için sağ alttaki kutucuktan ulaşabilirsiniz.