Adli Para Cezası Nedir?
Mahkeme tarafından hükümlüye verilen cezalar kişinin yaşama hakkına veya malvarlığına yönelik olabilir. Hükümlünün yaşama hakkına yönelik yaptırım hapis cezası iken malvarlığına yönelik yaptırım ise para cezasıdır.
Para cezası,işlenmiş bir suçtan dolayı kanunun çizdiği çerçeve içerisinde belirlenen bir miktar paranın devlet hazinesine ödenmesidir. Para cezası; adli para cezası ve idare para cezası olmak üzere ikiye ayrılır. Bunların arasındaki temel fark cezayı veren kurumlardır. Adli para cezası sadece mahkemeler tarafından hükmedilirken idari para cezası diğer resmi kurumlar tarafından verilir.
Adli Para Cezası Adli Sicile İşler mi?
Adli para cezası ya hapis cezasına seçimlik olarak tanınan ya da hapis cezası ile birlikte hükmedilen bir yaptırım biçimidir. Bu demek olur ki hapis cezasının adli sicile işlendiği gibi adli para cezası da hükümlünün siciline işlenir. Ancak adli para cezası infaz edildiği gün sabıka kaydından silinerek arşive alınır. Arşive alınması, adli para cezasının kayıttan çıkarıldığı anlamına gelmez. Kişi hakkında güvenlik soruşturması yapıldığında adli para cezası ödendiği görülecektir.
Adli Para Cezası Ne Zaman Ödenir?
Mahkeme adli para cezasının peşin veya taksitle ödenmesini kararlaştırabilir. Mahkeme tarafından kesinleşen bu hüküm Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir. Cumhuriyet savcısı, mahkeme tarafından belirlenen ödeme şeklini dikkate alarak 30 gün içinde adli para cezasını ödemesi gerektiğini belirten bir tebligatı hükümlünün hükümde gösterilen adresine gönderir. Bu 30 gün, hükümlü tebligatı teslim almasıyla başlayacaktır.
Adli Para Cezası Nereye Ödenir?
Adli para cezasının ödenmesi süreci ise biraz karışıktır. Öncelikle hükümlünün adliyede bulunana Cumhuriyet Savcılığı Infaz Bürosuna başvurarak Vergi Dairesi’ne yönelik bir yazı alması gerekir. Bu yazı ile Vergi Dairesine giderek ödemesini yapan kişi buradan aldığı dekontu tekrar Cumhuriyet Savcılığı İnfaz Bürosuna götürerek cezasının ödemesini yaptığını kanıtlar. Böylece adli para cezasının infaz edildiği kaydı hem dosyaya hem de sanal ortama işlenmiş olur.
Adli Para Cezasını Taksitle Ödemek
Adli para cezası peşin olarak ödenmek zorunda değildir. Hakim, hükümlünün şahsi koşullarını değerlendirerek adli para cezasının taksitle ödenmesini öngörüp mahkeme ilamında bu ceza taksitlendirelebilir. Taksitlendirilmiş adli para cezasının ilk taksidi Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan gelen tebligatın teslim alınmasını takip eden 30 gün içerisinde ödenmelidir. Kalan taksitler ise takip eden ayların aynı günlerinde ödenmeye devam eder.
Adli para cezası, mahkeme ilamında taksitlendirilmemişse hükümlü İnfaz Dairesi’ne yaptığı ödemede cezasının ⅓’ünü ödeyip dekontu Cumhuriyet Başsavcılığına götürerek cezasının taksitlere bölünmesi talebinde bulunabilir. Konunun detaylarını incelemek için “Adli Para Cezası” adlı yazımızı inceleyebilir, profesyonel yardım için Mıhcı Hukuk ve Danışmanlık ofisimizle irtibata geçebilirsiniz.
Adli Para Cezası Ödenmezse Ne Olur?
Adli para cezası ödenmediği takdirde hapis cezasına çevrilir ve bu ceza hükümlünün,en az iki saat çalışmanın bir güne denk gelmesi düzeninde, kamuya yararlı bir işte çalışmasıyla infaz edilir. Çalışma saati, en az iki saat en fazla ise sekiz saat olacak şekilde denetimli serbestlik müdürlüğünce belirlenir. Eğer ki hükümlü, denetimli serbestlik yükümlülüklerini de yerine getirmezse cezasının kalanını açık ceza infaz kurumunda mahkum olarak tamamlar. Açık ceza infaz kurumda geçireceği günler ödediği miktara denk gelen gün sayısı ve kamuya yararlı işte çalıştığı saatlere denk gelen gün sayısı düşülerek hesaplanır.
Hapis Cezasının Adli Para Cezasına Çevrilme Şartları Nelerdir?
- Hapis cezası ve adli para cezasının kanunda seçimlik olarak tanımlanmış olması
Bir suçu tanımlayan kanun maddesinde o suça uygun görülen yaptırım türü ve süresi de belirtilir. Kanun koyucu eğer ki hapis cezası ve adli para cezasını seçimlik olarak sunmuşsa hakim takdir yetkisini kullanarak ikisinden birini seçebilir. Ancak hakimin yaptığı bu seçim nihaidir. Seçimlik hakkını kullanan hakim bir daha kararını değiştiremez.
- Kasten işlenen bir suça 1 yıl veya daha az süreli bir hapis cezası verilmesi
Dolandırıcılık, hırsızlık, tehdit, kasten adam öldürme gibi kast ile işlenen suçlarda bir yıl veya daha az süre olarak belirlenmiş hapis cezaları hakim takdiri ile adli para cezasına çevrilebilir.
- Suçun taksir ile işlenmiş olması
Taksirle işlenen suçlar hapis cezasının süresi ne olursa olsun hakim uygun gördüğü takdirde adli para cezasına çevrilebilir fakat bu suçun bilinçli taksirle işlenmemiş olması esastır. Suçun bilinçli taksirle işlenmesi durumunda kasten işlenen suç için belirlenen kurallar geçerli olur ve bir yıllık süre sınırı kullanılır.
- 18 yaşından küçük veya 65 yaşından büyük birinin 1 yıl veya daha az süreli bir hapis cezasına çarptırılmış olması
Hüküm giyen kişinin 18 yaşından küçük veya 65 yaşından büyük olması durumunda bir yıl veya daha az hapis cezaları zorunlu olarak adli para cezasına çevrilir. Bu durumda hakimin takdir yetkisine de ihtiyaç duyulmaz.
Adli Para Cezası Nasıl Hesaplanır?( Adli Para Cezasının Miktarı Nasıl Belirlenir?)
Türk Ceza Kanunu’nun “Adli Para Cezası” adlı 52. maddesinin ilk iki fıkrasında adli para cezalarının nasıl hesaplanacağı açıklanır. Buna göre adli para cezası hesaplama sürece iki ana aşamadan oluşur;
Öncelikle ilgili maddenin birinci fıkrası takip edilerek ceza hesaplanırken baz alınacak tam gün sayısı belirlenmelidir. Bu fıkrada alt sınır 5 gün üst sınır ise işlenen suçla ilgili kanunda aksi belirtilmediği takdirde 730 gün şeklinde tanımlanır. Tam gün sayısı belirlenirken hakim kendisine 61. maddece verilen esasları takip ederek gün sayısını sanığın şahsına özelleştirir.
İkinci olarak ilgili maddenin ikinci fıkrasının gözetilmesi gerekir. Bu fıkrada tek güne denk gelen para miktarının nasıl hesaplandığının çerçeveleri çizilmiştir. Buna göre alt sınır günlük 20 türk lirası iken üst sınır günlük 100 türk lirasıdır. Kanunca temin edilen sınırların içerisinde hakim sanığın öncelikle ekonomik durumu olmak üzere diğer şahsi hallerini de göz önüne alarak adli para cezasının hesaplanması için tek güne denk gelen para miktarını belirler.
Kişinin ödeyeceği adli para cezası hakim tarafından özelleştirilerek belirlenmiş tam gün sayısı ise tek güne denk gelen para miktarı çarpılarak hesaplanır. Adli para cezasının açıklandığı kararda toplam gün sayısı ve tek güne denk gelen para miktarı ayrı ayrı not düşülmelidir ki kanun yollarına gidildiği halde hesabın doğru yapıldığı kontrol edilebilsin.
Adli Para Cezası Günlük Ne Kadar?
Adli para cezasının günlük ne kadar olduğunun kesin bir cevabı yoktur. Cezanın şahsiliği ilkesince bütün sanıklara aynı günlük para birimi uygulanması beklenemez. Tek güne düşen para birimi kişinin ekonomik koşulları ve diğer şahsi halleri göz önüne alınarak Türk Ceza Kanunu madde 52’de verilen 20 türk lirası ila 100 türk lirası sınırları arasında hakkaniyetli bir şekilde belirlenir.
Adli Para Cezası Ertelenebilir mi?
Türk Ceza Kanunu’nun 51. maddesine göre sadece hapis cezası ertelenebilir. Bu sebeple adli para cezasının ertelenmesi kanunen mümkün değildir.
Hükmün Açıklanmasının Ertelenmesi ve Adli Para Cezasına İtiraz
Hükmün açıklanmasının ertelenmesi, duruşması yapılan fail hakkında verilecek hükmün belirli şartlarda geri bırakılmasıdır. Yani sanık hakkında kurulan hüküm hukuki sonuç doğurmaz. Bunun üzerine sanık, 5 yıllık bir denetim sürecine alınır. Deneme süresince sanık yükümlülüklerini yerine getirir ve başka bir suç işlemezse hakkında verilen hüküm ortadan kalkar.
Hakimin seçimlik yaptırım olarak hapis cezası yerine adli para cezası seçmesi veya sanığın adli para cezasına mahkum edilmesi durumlarında hükmün açıklanması ertelenebilir. Adli para cezasının ödemesi ertelenemese de bu durum sanığı avantajlı bir konuma getirir.
Adli para cezası, mahkemelerce verilen bir karar olduğu için itiraz etmek mümkündür. Ancak adli para cezasına itiraz edilebilmesi için bu cezanın verildiği hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmiş olmalıdır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması halinde sanık mahkumiyet hükmüne itiraz edebilir. İtiraz ettiği adli para cezasının miktarıyla ilgili bir sınırlama öngörülmemiştir.
Adli Para Cezasını Temyiz Etmek Mümkün müdür?
Adli para cezasının temyiz edilip edilemeyeceği konusundan önce adli para cezasına dair istinaf yoluna gitmek değerlendirilmelidir. Belirtildiği üzere, adli para cezası şeklinde hükmedilen yaptırıma itiraz edilebilmesi için öncelikle bu hükmün açıklanmasının geri bırakılması gerekmektedir. Hükmün açıklanması geri bırakıldığı takdirde, adli para cezasına itiraz yoluna gidilebilir.
Eğer ki hükmün açıklanması geri bırakılmazsa, adli para cezasının aleyhine istinaf yoluna gidilebilir fakat bu yola gitmek için 2016 yılında 3000 türk lirası sınırı öngörülmüştür. Buna göre, 3000 türk lirasının altında kalan adli para cezaları söz konusu olduğunda istinafına başvurulamayacaktır.
İstinaf başvurusunun reddi gerçekleşirse temyiz etmek söz konusu olur. Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 286. maddesinin ikinci fıkrasına göre adli para cezaları, miktarları ne olursa olsun, istinaf başvurusunun esastan reddine dair bölge adliye mahkemesinin kararları temyiz edilemez.
18 Yaşından Küçükler için Adli Ceza Parası
18 yaşından küçüklere hapis cezası verilmesi geleceğe dair olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu yaptırım yönetimi suçlunun psikolojisini derinden etkileyerek hapis cezasının esasına ters düşebilir. Esasında hapis yaptırımının amacı hükümlüyü rehabilite ederek topluma geri kazandırmaktır. Kanun koyucu kesinlikle gerekli olmadıkça suçlunun infaz kurumuna yollamak için 18 yaşından küçüklere 1 yıl veya daha az sürelik bir hapis cezası verilmesi halinde bu cezasının adli para cezasına çevrilmesini zorunlu tutmuştur.
Bir yandan da 18 yaşından küçüklere adli para cezası vermek riskli bir yaptırımdır. Sonuçta 18 yaşından küçük birinin bu cezayı karşılayacak durumu olmayabilir. Normalde ödenmeyen adli para cezası hapis cezasına çevrilir. Ancak farkına varılması gereken bir durum vardır ki eğer ergin olmayan suçlunun ödeyemediği para cezası hapis cezasına çevrilirse kanun kendi içinde çelişmiş ve aslında korumak istediği bireyi mağdur etmiş olur. Bunun farkında olan kanun koyucu İnfaz Kanunu 106. maddesinin 4. fıkrasında çocuklar hakkında hükmedilen adli para cezalarının ödenmemesi halinde hapis cezasına çevrilmeyeceğini belirtmiştir.
Adli Para Cezasının Memuriyete Etkisi
Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinin beşinci fıkrasında kişinin bir suçtan hüküm giymesinin devlet memurluğunu nasıl etkilediği açıklanmıştır. Buna göre cezanın miktarı ve işlenen suçun vasfı devlet memurluğunu etkileyen faktörlerdir.
Kasten işlenen suçlarda 1 yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına çarptırılmış kişi devlet memuru olamayacaktır. Kanuna göre kasten işlenen bir suçtan 1 yıl veya daha az hapis cezası, adli para cezasına çevrilebilir. Bu durumunda esas hüküm adli para cezası olduğu için adli para cezasının memurluğa etki ettiği söylenemez.
Kanun tanımladı ikinci faktör suçun vasfıdır. Bu fıkrada devletin güvenliğine karşı suçlar, zimmet, rüşvet, hırsızlık ve bunun gibi birçok suç memur olmayı engelleyen suçlar olarak sayılmıştır. Bu suçlardan hüküm giymek af durumu söz konusu olsa bile devlet memuru olmaya engel olacaktır. Aynı zamanda giyilen hükmün süresi de önemli değildir. Buna göre hapis cezasının süresinden dolayı adli para cezasına çevrilmesi de memuriyet durumunu değiştirmeyecektir. Özet olarak bu suçlardan dolayı hapis cezası da olsa adli para cezası da olsa herhangi bir şekilde hüküm giymiş suçlu memuriyette görev alamayacaktır.
Write a comment: